ประกันภัยกลางทะเลทราย

• Tweet
• 

คอลัมน์ : สันติธรรม

ผู้เขียน : บรรจง บินกาซัน

(โลกวันนี้วันสุข ประจำวันที่ 4-11 ตุลาคม 2562)

มุฮัมมัดเป็นผู้มีประสบการณ์ทางด้านการค้าตั้งแต่เด็ก เพราะเมื่ออายุได้ 12 ปี ท่านได้ร่วมเดินทางกับกองคาราวานของลุงไปค้าขายยังเมืองชาม ซึ่งเป็นหัวเมืองใหญ่ของอาณาจักรโรมันแบแซนติน ในเวลานั้นชามเป็นชุมทางการค้าที่มีความสำคัญแห่งหนึ่งของโลก

ก่อนกองคาราวานสินค้าของชาวอาหรับในเมืองมักก๊ะฮฺจะออกเดินทางไปค้าขายต่างแดนหรือออกไปทำสงคราม ชาวอาหรับเผ่าต่างๆจะมาเคารพบูชาเทวรูปศักดิ์สิทธิ์ของเผ่าตนที่ตั้งเรียงรายอยู่รอบก๊ะอฺบ๊ะฮฺ เพื่อวิงวอนขอความคุ้มครอง ความโชคดีมีชัย ขอให้ค้าขายได้กำไรงาม และเดินทางกลับมาอย่างปลอดภัย

ชาวอาหรับยุคอวิชชาเวลานั้นต่างรู้ดีว่าบนเส้นทางการค้ามีอันตรายอยู่ 2 อย่างที่อาจสร้างความเสียหายให้แก่ชีวิตและทรัพย์สินของคนในกองคาราวานได้ นั่นคือพายุทะเลทรายและโจรสลัด ซึ่งเป็นหายนะภัยที่ไม่มีใครสามารถคาดการณ์หรือป้องกันได้ และเมื่อหายนะเกิดขึ้นแล้วเทวรูปศักดิ์สิทธิ์ก็ไม่สามารถวิ่งไปช่วยพวกตนได้

เมื่อรู้อยู่แก่ใจเช่นนี้บรรดาเจ้าของกองคาราวานจึงร่วมกันวางมาตรการช่วยเหลือเพื่อบรรเทาทุกข์กันในหมู่เจ้าของกองคาราวานหากเกิดการสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินขึ้นมา

มาตรการดังกล่าวก็คือ ก่อนออกเดินทางพ่อค้าชาวอาหรับได้ตกลงกันวางเงินจำนวนหนึ่งไว้กับผู้ที่ตัวเองเชื่อใจ โดยให้ค่าตอบแทนตามที่ทุกฝ่ายตกลงกัน จำนวนเงินกองกลางที่วางไว้นี้ขึ้นอยู่กับมูลค่าของสินค้าในแต่ละกองคาราวาน หากกองคาราวานทั้งหมดเดินทางกลับมาโดยปลอดภัย เงินที่เหลือจากการหักค่าตอบแทนผู้ดูแลเงินจะถูกส่งคืนให้เจ้าของเงินและถือเป็นการสิ้นสุดธุรกรรม

แต่ถ้าหากกองคาราวานของพ่อค้าคนใดได้รับความเสียหายจากภัยกลางทะเลทราย พ่อค้าทุกคนที่ร่วมกันจ่ายเงินกองกลางนี้ได้ตกลงกันไว้ล่วงหน้าแล้วว่าจะนำเงินกองกลางไปช่วยบรรเทาความเดือดร้อนของพ่อค้าที่ได้รับความเสียหาย

วิธีการดังกล่าวที่คล้ายกับการประกันภัยนี้เรียกเป็นภาษาอาหรับว่า “ตะกาฟุล” ซึ่งหมายถึงการร่วมมือเพื่อให้ความช่วยเหลือกันในหมู่สมาชิก ศัพท์คำนี้ถูกนำไปใช้ว่าหมายถึงสหกรณ์ด้วยเช่นกัน

นบีมุฮัมมัดเห็นวิธีการเช่นนี้มาตั้งแต่เด็กจนเติบใหญ่ และเมื่อท่านได้รับภารกิจการเป็นศาสนทูตของพระเจ้า ท่านยังคงเห็นว่าวิธีการดังกล่าวเป็นเรื่องดี ดังนั้น ตะกาฟุลจึงเป็นที่ปฏิบัติสืบต่อกันมา

เมื่อนบีมุฮัมมัดอพยพออกจากเมืองมักก๊ะฮฺไปยังมะดีนะฮฺ และท่านรู้ดีว่าชาวมักก๊ะฮฺจะนำหายนะภัยมาให้ท่านและสาวกของท่าน และเนื่องจากชาวเมืองได้มอบหมายให้ท่านเป็นผู้นำในขณะที่ยังไม่มีรัฐบาล นบีมุฮัมมัดจึงนำเอาวิธีการตะกาฟุลมาประยุกต์ใช้ เพื่อให้สังคมที่อยู่ภายใต้การปกครองของท่านมีหลักประกันว่าจะได้รับความช่วยเหลือเมื่อประสบเคราะห์กรรม

เนื่องจากเมืองมะดีนะฮฺเป็นสังคมพหุวัฒนธรรมที่ประกอบด้วยชนเผ่าชาวยิว ชนเผ่าชาวอาหรับที่เคารพกราบไหว้รูปปั้น และชาวอาหรับมุสลิมที่นับถือพระเจ้าองค์เดียว แต่ทุกกลุ่มเป็นชาวเมืองมะดีนะฮฺร่วมกันและมีส่วนได้ส่วนเสียร่วมกัน

ดังนั้น นบีมุฮัมมัดจึงเรียกผู้นำกลุ่มชนในเมืองมะดีนะฮฺมาตกลงกันว่าจะร่วมกันปกป้องเมืองมะดีนะฮฺหากมีศัตรูมารุกราน ทุกคนจะฟังคำสั่งของนบีมุฮัมมัด และหากชาวยิวมีกรณีพิพาทกันเองในหมู่ชาวยิว นบีมุฮัมมัดจะตัดสินตามคัมภีร์ที่ชาวยิวนับถือ

นอกจากนี้แล้วนบีมุฮัมมัดยังได้ให้ทุกกลุ่มตกลงกันว่าหากสมาชิกคนใดในกลุ่มของตัวเองถูกจับเป็นเชลยหรือได้รับบาดเจ็บ สมาชิกในกลุ่มของตนจะต้องร่วมกันให้ความช่วยเหลือกันเองในเรื่องการนำเงินไปไถ่ตัวสมาชิกของตนที่ถูกจับตัวไป หรือช่วยเหลือกันหากได้รับบาดเจ็บ และช่วยเหลือครอบครัวของสมาชิกในกลุ่มของตนที่เสียชีวิตในการรบ

วิธีการตะกาฟุลดังกล่าวเป็นที่ปฏิบัติกันมาในโลกมุสลิมนับเป็นพันปีก่อนที่ชาติตะวันตกจะนำระบบประกันสมัยใหม่มาใช้อย่างที่เห็นในปัจจุบัน

You must be logged in to post a comment Login