Power of purposeless War of Never-Time Liverlation / โดย เรืองยศ จันทรคีรี

• Tweet
• 

คอลัมน์ : กรีดกระบี่บนสายธาร
ผู้เขียน : เรืองยศ จันทรคีรี

เขียนเรื่องของ Arnold Toynbee มาถึงสัปดาห์นี้คงต้องค้นคว้าอ้างอิงงานเขียนของ Marshall Mcluhan ซึ่งดูเหมือนจะเป็นงานที่ไม่เกี่ยวข้องกัน ในตอนที่แล้วได้กล่าวถึง nemsis เป็นคำอธิบายที่ยากเหมือนกัน จะถอดความหมายว่าเป็นเทวทัณฑ์หรือการลงโทษจากพระเจ้าก็ไม่เชิง จะบอกว่าเป็นกรรมสนองกรรมตามศาสนาพุทธก็ไม่ใช่ คือมีรายละเอียดปลีกย่อยมากมายที่ต้องอธิบายกันเป็นเรื่องๆ

บทความนี้มีอีกส่วนหนึ่งของ nemsis เป็นงานเขียนของ Marshall Mcluhan ที่ได้รับความสนใจมากคือ เรื่อง global village หรือหมู่บ้านโลก เป็นงานเขียนที่มีอิทธิพลต่อความคิดของคนรุ่นใหม่

สรุปสั้นๆคือ สร้างสื่อ และสื่อนั้นก็สร้างข้อมูลข่าวสาร ข้อมูลข่าวสารกลายเป็นตัวกำหนดกลไกทางสังคมและการเมือง แต่ถ้าจะกล่าวจริงๆแล้วสื่อหรือ media ก็มีสถานะของการเป็นข่าวสารนั่นเอง

มนุษย์เราต่างจากสัตว์คือ รู้จักประดิษฐ์คิดค้นเทคโนโลยีและมีความคิดสร้างสรรค์ มนุษย์จึงสร้างส่วนขยายของร่างกายตัวเองออกไปโดยเทคโนโลยี เช่น ล้อเป็นส่วนขยายของเท้า ช่วยให้เกิดความสะดวกในการเดินทาง และต่อมาก็ขยายออกมาเป็นเครื่องบิน ลูกธนูคือส่วนขยายของเขี้ยวเล็บและคือส่วนขยายของเทคโนโลยีในสมัยโบราณ นักรบโรมันใช้วิธีวิ่งเท้าเพื่อส่งข่าวสารจากสนามรบ ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของการวิ่งมาราธอน เล่ากันว่าในสมัยต่อมานโปเลียนมหาราชได้ขนช่างโทรเลขไปยังสนามรบเพื่อให้ส่งผลการรบกลับมายังนครหลวง

นี่คือความสำคัญของการสื่อสาร ต่อมาเป็นหลังยุคอุตสาหกรรม เมื่อมีไฟฟ้าใช้แล้วก็มีแท่นพิมพ์ มีโทรทัศน์และวิทยุ การสู้รบก็เป็นสงครามวิทยุ มีการปลุกระดมผ่านรายการวิทยุเพื่อต่อต้านคริสต์จักร แต่เทคโนโลยีก็ก้าวหน้าไม่หยุดยั้งจนเกิดอินเทอร์เน็ตขึ้นมา อินเทอร์เน็ตนี่เองที่เปลี่ยนโลกไปอย่างมหาศาล คนในยุคต่อมาสามารถอยู่ร่วมกับเหตุการณ์จริงได้ ขณะเดียวกันเหตุการณ์จริงก็ไม่สัมพันธ์กับเขาทางกายภาพ โลกยุคนี้สามารถถอยเวลากลับหลังได้และยังสามารถเปลี่ยนภูมิศาสตร์ได้เช่นกัน มนุษย์ยุคใหม่จึงไม่ถูกจำกัดเรื่องภูมิศาสตร์และเวลา ปรากฏการณ์อย่างนี้เรียกว่า nemsis เหมือนกัน

จึงมีคำถามว่า แล้วคอมพิวเตอร์ชึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่ภายใต้ยุคสมัยที่ใช้ไฟฟ้าเป็นวงจรของพลังงานขับเคลื่อนคือส่วนขยายใดของมนุษย์ สามารถตอบได้ว่าคือส่วนขยายของระบบประสาทและสมองของมนุษย์นั่นเอง นี่คือเหตุผลที่คอมพิวเตอร์ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงกลไกต่างๆต่อสังคมโลกมนุษย์

มีผู้รู้กล่าวว่าสงครามโลกครั้งแรกเป็นสงครามราง คือใช้ส่วนขยายของล้อบนรางรถไฟในการลำเลียงปืนใหญ่สนามครั้งละมากๆเป็นอำนาจทำลายล้างที่ขนส่งสู่สนามรบ จึงก่อผลเสียหายมากมายเกิดในสมรภูมิรบ

ต่อมาสงครามโลกครั้งที่ 2 มีการผลิตแท่นพิมพ์ พิมพ์หนังสือคราวละจำนวนมากปลุกเร้าให้ประชาชนในยุโรปลุกขึ้นต่อต้านกับศาสนจักร เช่นเดียวกับใช้วิทยุและโทรทัศน์ปลุกระดม จึงเป็นสงครามสื่อในยุคไฟฟ้า หลังจากนั้นเกิดสภาวะที่เรียกกันว่า war of never หรือสงครามเย็น

ปัจจุบันเทคโนโลยีก้าวไปอีกขั้น เกิดสงครามภาพลักษณ์ หรือ war of icon โลกจึงสั่นไหวและเปลี่ยนแปลงไปตามความก้าวหน้าของเทคโนโลยี

ด้วยเหตุผลเช่นนี้จึงมีผู้กล่าวว่า การอาศัยอยู่ในโลกปัจจุบันเป็นโลกที่เข้าใจยากมาก ขณะเดียวกันสถาบันทางอำนาจต่างๆก็เริ่มมีสภาวะที่เรียกว่า purposeless ซึ่งดำรงอยู่อย่างไร้จุดหมาย นี่คือเรื่องจริงของโลกยุคปัจจุบันที่เปรียบกับโลกที่วุ่นวายและหมุนวน ถ้าตั้งสติไม่ดีก็จะเข้าใจไม่ได้ และความขัดแย้งก็จะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ สภาวะโลกปัจจุบันนี้นอกจากจะมีปัญญาก็ยังไม่พอ จำเป็นจะต้องมีสติประคองไว้ด้วย

เราต้องยอมรับผลงานเขียน 2 เล่มของ Marshall Mcluhan ว่ามีอิทธิพลอย่างยิ่งต่อการวิเคราะห์สื่อในยุคปัจจุบัน ซึ่งนักวิชาการในวงการสื่อสารมวลชนไม่อ่านไม่ได้เลย เล่มแรกได้แก่ understanding media เล่มที่ 2 คือ global village สื่อในยุคนี้มีคุณสมบัติเฉพาะเจาะจงมากขึ้น เน้นความเป็นปัจเจก ขณะเดียวกันก็มีลักษณะเป็นสังคมส่วนรวมร่วมกัน การเน้นความจำเพาะเจาะจงลงไปพร้อมกับเรื่องราวความหลากหลายเป็นพัฒนาการของสื่อยุคใหม่ที่เรียกว่า social media

ข้อเท็จจริงในการเรียนรู้เรื่อง nemsis of creativity นั้น Arnold Toynbee ได้ศึกษาจากเรื่องราววัฒนธรรมกรีกที่เรียกว่า hellenic civilization เมื่อนำมาปรับปรุงประยุกต์ใหม่ให้เหมาะสมกับสภาพการณ์ที่เป็นจริง เราจึงยึดถือให้ nemsis เป็นเทพธิดาที่คอยติดตามลงโทษผู้กระทำผิดในฐานะของเทวทัณฑ์อย่างเดียวเห็นจะไม่ได้ จำต้องมีความยืดหยุ่นอย่างมากมายและมีความเข้าใจที่ลึกกว่านั้น สรุปแล้วมันคือความคิดสร้างสรรค์อีกอย่างหนึ่งนั่นเอง

การวิจารณ์เกี่ยวกับ nemsis จึงเกี่ยวข้องกับสภาพยุคใหม่ทางสังคม ชึ่งเต็มไปด้วยปริมณฑลทางการปลดปล่อย ตั้งแต่การปลดปล่อยทางเพศของพวกเพศทางเลือก การปลดปล่อยสิทธิสตรี แม้แต่การวิพากษ์วิจารณ์ในระบอบประชาธิปไตย ซึ่งขนานไปกับกระบวนการต่อต้านการวิพากษ์วิจารณ์ ความเสมอภาคของการแสดงออก

โลกในเทคโนโลยีปัจจุบันจึงมีบางอย่างที่เปลี่ยนแปลง และบางคนบางกลุ่มบางครั้งก็เข้าใจไม่ได้ คล้ายกับอาการเมาแบบหัวราน้ำนั่นเอง

สภาวะดังกล่าวนี้จึงเป็น nemsis ส่วนหนึ่งที่ส่งผลสั่นคลอนต่อการเปลี่ยนแปลงของ civilization อาการเมาทาง civilization จึงเป็นอาการที่น่าห่วงใยในสังคมไทยสำหรับช่วงเวลาเปลี่ยนผ่านอย่างยิ่ง ทั้งนักการเมือง ผู้ปกครอง หรือระบบราชการ จำเป็นต้องสลัดตนเองให้พ้นจาก civilization แบบดึกดำบรรพ์ให้ได้ หามิฉะนั้นแล้วอาการของบ้านเมืองน่าเป็นห่วงแน่นอน ซึ่งไม่มีอัศวินขี่ม้าขาวคนใดช่วยเหลือเยียวยาได้เลย

You must be logged in to post a comment Login